GIDA GÜVENLİĞİNDE ÜRETİM VE TÜKETİM
- arslan.cns
- 30 Haz 2021
- 3 dakikada okunur
Güncelleme tarihi: 3 Tem 2021
1.GİRİŞ:
Gıda güvenliğinde amaç, gıdaların üretimi ile tüketicilere ulaşması şeklinde geçen paketleme, ambalajlama gibi süreçte gıda güvenliğini en uygun şekilde sağlamaktır. Bu da hem fiziksel , hem kimyasal ve biyolojik açıdan doğaya zarar verilmemesi şeklinde açıklanmaktadır. Gıda güvenliği denilince geniş bir alanı kapsamaktadır. Mesela gıdanın üretim aşaması, gıdanın içerdiği katkı miktarı, gıda hijyeni ,gıda kalitesi, üretimde kullanılan alet ve ekipmanların hijyen ve doğruluğu gibi birçok kısmı içermektedir. Gıda güvenliği ile meydana gelebilecek sorunların çözümü sağlanmaktadır.Gıda güvenliğinde insan sağlığı büyük önem taşır. Yani tüketilen gıdanın insan vücuduna zarar vermemesi ve hastalıklara sebep olmaması gerekmektedir. Üretilen ürünlerin gıda güvenliğine uygun olması ve gıda hijyenini sağlaması gerekmektedir. Bu şekilde koşullara uyan ürünler satışa çıkarılmalıdır.Gıda güvenliği hem ülkesel hemde küresel bir sorundur. Bu yüzden HACCP, GMP, GHP, ISO 9000, EUREPGAP şeklinde birçok sistem kurulmuş ve katılımlar sağlanmıştır.
2.GIDA GÜVENLİĞİNDE HACCP VE ISO
HACCP, “Hazard Analysis of Critical Control Points” (Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktaları) Teriminden meydana gelmiş bir sistemdir. Gıda güvenlik risklerinin, sebep ve sonuçlarını ile kontrol sağlanarak dünya genelinde önem kazanmış bir sistemdir. Gıdanın sebep olduğu ya da olabilen kısımlar önceden inceleyerek kontrol altına almakta olan bir sistem olmaktadır.
HACCP’de şekilde görüldüğü gibi öncelikle bir planlama yapılır daha sonra oluşabilecek tehlikelere karşı kritik kontrol noktaları sağlanmaktadır. ISO 22000 ile ilk defa gıda güvenliği yönetim sistemi standardında gündeme gelen bir sistemdir.
Ön koşul programlarıyla da HACCP ‘de aynı standart kısmında mevcut olmaktadır. ISO 22000 ile besinlerde mevcut olan gıdanın meydana getirdiği tehlikelerin tüketim aşamasına gelmeden bulun bir güvence kontrol standartı olmaktadır. Gıda güvenliği ile bazı hastalıklar veya tehlikeler gıda zincirinin bir aşamasında meydana gelebildiği için bu standartta HACCP ile yakın olan bir amacı sergilemektedir.
ISO 22000 belgesine sahip olan bir firma hatalı üretimin önüne geçerek ,üretim sırasında kayıpları engelleyip üretim maliyetini düşürerek avantaj kazanmaktadır.
3.GIDALARA BULAŞAN KİMYASALLAR
Günümüzde çeşitli amaçlarla üretilmiş kimyasal maddeler mevcuttur. Bu maddelerin kontrolsüz kulanımı ve gıdalara bulaşması birtakım sorunlara neden olmaktadır.
Mesela ağır metaller paketleme materyalleri ile doğrudan ya da dolaylı olarak gıdalara bulaşabilmektedir. Bunlar kadminyum, nikel,kurşun, arsenik ve çinko gibi metalleri içerir.
Bir başka faktör ise Poliklorlanmış bifenillerdir bunlar gıdalara çeşitli yollardan bulaşabilen maddelerdir. Bu bileşiklerin bozunmaları zordur.Bir diğer bulaşıcı bileşik ise dioksinlerdir. Bu maddeler zor parçalanırlar ve beslenme ile insanlara veya hayvanlara ulaşabilirler. Akrilamid vepolimerleri ise içme suyununun iyileştirilmesinde ve gıda ambalajı üretiminde görev almaktadırlar. Ayrıca gıdaların kızartılması ile bazı amino asitlerle şekerlerden ve maillardreaksiyonu sonucunda da akrilamid oluşabilmektedir.Tüketime sunulmuş gıdalardaki pestisitlerde içinde tüketiciler bilgilendirilmelidir. Pestisit kullanımı kayıt altına alınmalıdır ve en az kalıntı ile en fazla fayda sağlanmalıdır. Bu şekilde doğru ilaçlar , yeterli dozlarda ve uygun zamanlarda kullanılmalıdır. Gıdalarda insan sağlığına etki eden bir diğer maddelerde hormonlardır. Hormon kullanımı en çok tartışılan konuların başında yer almaktadır.
4.GIDA GÜVENCESİ VE GIDA GÜVENLİĞİNDE BÖLGELERARASI SON GELİŞMELER
Yıllık olarak yayınlanan FAO’da “State of Food Insecurity in the World (SOFI)” raporları yer almaktadır.
Bunlar birçok ülkelerin veya bölgelerin ne durumda olduğu hakkında bize bilgiler vermektedir. Bunun için ne tür çalışmalar yapılarak önlemler alınması hakkında değerli bilgiler içermektedir. SOFI 2015’e bakılarak günümüz koşullarında yaklaşık 795 milyon kişinin yetersiz ve dengesiz beslendiği ortaya çıkmıştır. Hızlı nüfus artış miktarına rağmenyetrsiz ve dengesiz beslenen kişilerin miktarının %23’den %12.9 a düşmesi ile önemli gelişim sağlanmıştır. Bir diğer önemli nokta ise Sahra Altı Afrika ülkeleridir.
Bu ülkelerde yaşanan gıda kıtlıkları ve yetersiz ve dengesiz beslenmenin sebep olduğu birçok salgın hastalıkların ortaya çıktığı görülmektedir. Bu ülkeler işsizlik ve göçün çok olduğu ülkeler arsında yer almaktadır. Bu ülkeler GFSI ‘de en düşük miktara sahip (37.8) ülkelerdir. Bu bölgelerde nüfus artışı, tarımsal alt yapıların oluşmaması ve gelişimin sağlanmaması gıda güvenliği ve güvencesini zedelemektedir.
5.SONUÇ
Sonuç olarak gıda güvenliği ürünlerin gıda zincirinin en başından yani tarladan toplanan gıdalar ile başlayarak , işlenmesi ,taşınması,depolanması , paketlenmesi, dağıtılması ,hazırlanılıp pişirilmesi kısmına dek oluşabilecek birtakım kimyasal, fiziksel ve biyolojik etkenlerden korunarak tüketiciye güvenli gıda ulaşımının sağlanmasıdır. Eğer biz bu gıda güvenliğini sağlamaz isek gıdaların satışından sonra tüketicilerin tüketimi ile çeşitli hastalıklara sebep olacağızdır. Bu yüzden bu problemlerin önüne geçerek sağlıklı nesiller meydana getirilmektedir ve toplumumuzda gıda güvenliği ve bilincinin yer etmesini sağlanmaktadır.
6.Kaynaklar:
8.http://www.gidadernegi.org/TR/Genel/2409345690978.pdf?DIL=1&BELGEANAH=5270&DOSYAISIM=240934569.pdf
Yorumlar